top of page

Blog

  • Foto van schrijverTer Heide

Dieren in de activering? Een grote meerwaarde!


Medewerker en bewoner voederen geitje

Dieren hebben een zeer therapeutische werking op personen met een beperking. Het zal dan ook niemand verbazen dat hier steeds meer op ingezet wordt. Ook in Ter Heide breidden we ons activeringsaanbod uit om meer activiteiten met dieren aan te kunnen bieden. Wie zorgt er voor al die paarden, kippen, geitjes, cavia’s en konijnen? En waarom is dat contact met dieren zo belangrijk? Tijl, Nele en Iris verklappen hier hun geheimen:


Enorm veel voordelen


Mensen worden rustig van dieren. Contact kan onder andere helpen bij personen die moeite hebben om te communiceren. Wanneer een dier in de buurt is, praten ze gemakkelijker tegen of over het dier. Zo moet de communicatie niet rechtstreeks over de persoon zelf gaan, maar wel over het dier. Bovendien oordeelt een dier niet. Ben je groot, klein, dik, dun, arm of rijk? Dat maakt voor dieren niet uit. Zolang je ze goed behandelt, zullen ze ook goed zijn voor jou.


Daarnaast geeft contact met dieren onze bewoners meer zelfvertrouwen, een beter zelfbeeld, minder spanning in stresserende situaties en hun levenskwaliteit verhoogt. Dieren geven onvoorwaardelijke liefde en zorgen voor een fijne afwisseling in de dagelijkse routine die je in de leefgroep hebt. Daarom proberen we ook structureel activiteiten met dieren op te nemen in onze activiteitenplanning.


Ook meer basale personen kunnen écht genieten van contact met dieren

Enthousiasme en rust


Je merkt al snel aan de bewoners dat ze veel halen uit dit contact. Wanneer je met een snoezeldiertje de leefgroep binnenkomt, zijn ze vaak meteen aandachtig en enthousiast. Bij bepaalde bewoners zie je al snel dat ze blij reageren, bij andere zie je dit niet op het eerste zicht. Toch kunnen hun vertrouwde leefgroepmedewerkers onmiddellijk aan hun gelaatsuitdrukking of kleine gebaren opmaken dat ook meer basale bewoners écht kunnen genieten van dit contact.


Alleen al de nabijheid van dieren is voor hen zeer belangrijk. Na een tijdje voel je de bewoners echt tot rust komen. Zeker voor bewoners die niet in de mogelijkheid zijn om zelf naar de geitenren of het konijnenhok te lopen, is het daarom belangrijk om hen die beleving ook aan te bieden. Vooral de konijnen en de cavia’s zijn daarvoor dankbare diertjes.


Elk dier snoezeldier?


Niet elk dier is in de wieg gelegd om snoezeldier te worden. Bij honden is het ras zeer bepalend. Verder is het belangrijk dat de dieren rustig en tam zijn. In Ter Heide zijn vooral cavia’s populair om die reden. In campus Zonhoven is er een klein dierenpark met cavia’s, konijnen, kippen, geitjes, een ezel, een Shetlander en vier paarden. Het pluizige witte konijn en de tamme zwarte kip zijn veruit de favorieten.


Sinds 2021 komt Tijl ook met zijn hond Tika op bezoek in de leefgroepen: “Als ik in een leefgroep kom bij bewoners die in een rolstoel zitten of die bedlegerig zijn, merk ik aan Tika dat zij zichzelf aanpast en rustiger wordt. Honden kunnen lichaamstaal aanvoelen en dat merk ik ook aan haar. Ze is heel aandachtig. Ze kijkt constant naar mij en gaat heel voorzichtig op het bed liggen bij de bewoners.” Na een dierenbezoekje in de leefgroep, zorgen we er uiteraard voor dat er geen haren blijven liggen en wordt alles goed ontsmet.


Dieren brengen een sterk zorginstinct naar boven in onze bewoners

Hoe reageren onze bewoners?


De meeste bewoners zijn heel voorzichtig zodra er een diertje in hun buurt is. Het is zeer opvallend hoe dieren ook een zorginstinct in hen naar boven brengen. We merken dan ook dat er meer vraag komt naar dierenverzorging binnen Ter Heide. Enkele bewoners gaan al regelmatig naar een zorgboerderij om iets te kunnen betekenen voor dieren. We proberen hen dit ook in campus Zonhoven aan te bieden waar mogelijk. Helaas komen we voorlopig handen (en dieren) tekort voor alle vragen die we krijgen.


Toch proberen we er zo veel mogelijk aan tegemoet te komen, want voor sommige bewoners is dit ook belangrijk voor hun mentale welzijn. Dieren verzorgen brengt hen rust en geeft hen de voeldoening dat zíj iets goeds hebben gedaan. Dat is zeer belangrijk. Gelukkig zijn de ezel en de Shetlander altijd blij met een extra proper hok en worden ze graag geborsteld en verzorgd. Ook wandelen met Tika is zowel voor bewoners als voor Tika een leuke activiteit.


Ook in de leefgroep is er soms nood aan een diertje om te knuffelen

Van idee tot aanbod


De snoezeldieren zijn de meest recente toevoeging aan het dierenpark van Ter Heide. Ongeveer twee jaar geleden kwam collega Ines op het idee om hiermee te starten. Een ren, enkele kuikens, hokken en heel wat diertjes later zijn we enorm blij dat we bewoners dit soort activiteiten kunnen aanbieden. Ons dierenpark in Zonhoven is vrij toegankelijk voor alle leefgroepen. Iedereen die wil, kan hierdoor op zijn eigen tempo naar de diertjes komen kijken en ermee knuffelen.


We merken dat dit voor de bewoners echt een meerwaarde is. Ook ouders hechten hier steeds meer belang aan. Thuis lopen vaak huisdieren rond. Het is dus niet verwonderlijk dat onze bewoners in de leefgroep ook blij worden van een diertje om mee te knuffelen.


Paarden en pa Stico


Zwart-wit foto van huifkar met twee paarden

In Ter Heide vind je uiteraard niet enkel kleine snoezeldieren terug. Paarden kwamen zelfs al enkele jaren na de opening van Ter Heide in het vizier. Daarbij hebben we heel wat te danken aan de vader van één van onze bewoners: Jan Stienaerts (beter bekent als ‘pa Stico’). Stico zorgde voor de introductie van de huifkar en ponykar in Ter Heide. Heel wat jaren begeleidde hij zelf de huifkartochten in Midden-Limburg. Intussen heeft hij de fakkel doorgegeven, maar nog steeds kunnen onze bewoners bij mooi weer genieten van een ontspannend tochtje in de huifkar.


Meer dan 25 jaar geleden zetten pa Stico en kinesist Jan paarden definitief op de kaart in Ter Heide. Hippotherapie was toen nog geen gekend begrip, maar onder leiding van Jan werd een proefperiode ingelast met onderzoek naar de reacties, impact en voordelen voor bewoners. Na die positieve test werd hippotherapie geïmplementeerd in de werking. Dankzij deze inspanningen hebben we al 25 jaar verzamelde expertise op dit gebied.


Hippotherapie in Ter Heide


Jongedame zit op een paard

Hippotherapie is een onderdeel van de kinesitherapie die we in Ter Heide aanbieden. Binnen onze klassieke oefentherapie kunnen we gewoonweg niet aanbieden wat je op het paard voelt. Paardrijden is een driedimensionale beweging: je beweegt voor- en achterwaarts, links en rechts en in rotaties. Dat komt het stappatroon van een persoon echt ten goede, omdat dit ook een driedimensionale beweging is. Net daarom is hippotherapie zo belangrijk als kinébehandeling.


Verder oefent de warmte van het paard een positieve invloed uit op de spieren van de bewoner. Daarnaast oefen je ook rompstabiliteit, hoofdcontrole, rompcontrole, evenwicht en ontspanning. Dit gebeurt bovendien in een andere omgeving dan de leefgroep, wat ook voor een fijne afwisseling zorgt. Eigenlijk is hippotherapie dus een mooi totaalpakket.


Helemaal zen


Vooral de ontspanning die ze voelen tijdens de therapie is heel erg opvallend bij onze bewoners. Vanaf het moment dat een bewoner op het paard zit, merk je dat de spanning in zijn lijf meteen wegvloeit. Zelfs de meest gespannen persoon wordt op het paard rustig en helemaal zen. Na een paar stappen zitten ze helemaal relaxed tegen je aan. Dat is ongelooflijk om te zien.


“In het begin kon ik niet geloven dat paarden zoveel teweegbrachten bij personen met een beperking,” vertelt Nele. “Ik dacht dat ze het gewoon leuk vonden om op een paard te zitten. Ik vergeet nooit die keer dat ik Stefanie mocht begeleiden. Stefanie was een zeer gespannen bewoner, maar het moment dat je met haar ging paardrijden lag ze helemaal slap van ontspanning in je armen. Toen kwam echt binnen hoeveel dit betekende voor onze bewoners.”


Voorwaarden en voorzorgsmaatregelen


Jonge bewoner knuffelt een paard

Er komt wel wat bij kijken voor je een paard kan inzetten in de hippotherapie, maar ook als begeleider moet je weten waar je mee bezig bent. Met enkel theoretische kennis kom je er niet. Je moet ook zelf gevoel hebben voor paardrijden om goed in te schatten hoe een paard reageert en beweegt in bepaalde situaties. Dat vereist toch een zekere finesse die enorm belangrijk is voor ieders veiligheid.


Nieuwe paarden zullen we ook steeds trainen voor we hen inzetten bij onze bewoners. We rijden er zelf op, soms met grote pluchen beren, maken onverwachte geluiden, zwaaien met hoepels en doen heel wat tests. Niet elk paard is geschikt voor hippotherapie. Het dier moet een zeer rustig karakter hebben en stevig gebouwd zijn. Bovendien mag het niet te groot zijn, want anders is het ergonomisch niet haalbaar voor ons om een bewoner op de rug van het paard te krijgen. Gelukkig hebben intussen ook een tillift ter ondersteuning.


Daarnaast moet ook de bewoner aan enkele voorwaarden voldoen voor hij hippotherapie kan krijgen. Bewoners met een extreme scoliose of een panische angst voor paarden doen we hier geen plezier mee. Daarnaast moeten we ervoor zorgen dat de rug van het paard niet te veel belast wordt. Iemand die meer dan 100 kg weegt, kan helaas niet deelnemen.


Tijdens de hippotherapie moet je voor heel wat dingen aandacht hebben. Ervaren begeleiding voorzien is dus zeer belangrijk

Ervaren begeleiding


Bij sommige bewoners bouwen we de omgang met het paard op over een langere periode. Zeker kinderen met autisme hebben hier nood aan en zullen niet vanaf het eerste contact onbevreesd op het paard springen. Eerst gaan we samen met het paard wandelen, dan stappen ze op het opstapje en als ze eenmaal gewend zijn aan het dier, gaan we er samen op zitten. Eenmaal we dan enkele stappen verder zijn, is het helemaal in orde.


Het is altijd belangrijk om voldoende begeleiding te voorzien. Niet elke medewerker durft zelf op een paard te zitten. Meestal zorgen we ervoor dat een kinesist als begeleider meegaat. Dat is vaak iemand met wat ervaring, die ook de trucjes kent om de bewoner te stimuleren beter rechtop te zitten.


Bewoners die voldoende stabiel op het paard kunnen zetten, laten we alleen paardrijden. Dan lopen we enkel langs hen en houden we hun been of bekken vast voor extra steun en veiligheid. Als bewoners alleen op het paard kunnen zitten, vinden we het wel belangrijk om hen dit zelf te laten ervaren. Je moet niet steeds bij iemand gaan zitten uit gemakzucht. Daar worden bewoners laks van, want dan kunnen ze gezellig tegen je aan leunen. Er komt dus best wel wat bij kijken, want je moet voor verschillende dingen voldoende aandacht hebben tijdens de hippotherapie.


Recreatief paardrijden


Bewoners die voldoende stabiel op het paard kunnen zitten, laten we alleen paardrijden. Dan lopen we enkel langs hen en houden we hun been of bekken vast voor extra steun en veiligheid. "Als bewoners alleen op het paard kunnen zitten, vind ik het wel belangrijk om hen dit zelf te laten ervaren. Je moet niet steeds bij iemand gaan zitten uit gemakzucht. Daar worden bewoners laks van, want dan kunnen ze gezellig tegen je aan leunen," vertelt Iris. Er komt dus best wel wat bij kijken, want je moet voor verschillende dingen voldoende aandacht hebben tijdens de hippotherapie.


Als we mogen dromen …


Jongeman houdt lachend een zwarte kip in zijn handen

Zelfs in de winter gaat paardrijden door als activiteit. Al moeten we dan wel op verplaatsing naar de manege waar onze paarden gestald staan. Onze grote droom is een hele uitbreiding van het dierenpark zodat nog meer bewoners van ons aanbod kunnen gebruikmaken. Meer snoezeldieren, maar ook een eigen binnenpiste zou fantastisch zijn voor onze bewoners. Daar spaar je immers tijdrovende verplaatsingen mee uit.


Met een onbeperkt budget en voldoende helpende handen is er nog heel veel mogelijk! Maar als je ziet hoe ons aanbod doorheen de jaren al geëvolueerd is, mogen we zeker blij zijn met de mogelijkheden die we nu hebben. Ook nu staan er met de verdere ontwikkelingen van ons masterplan al concrete plannen op de agenda om in Genk een klein dierenpark aan te leggen voor onze GES-groepen. Zo bouwen we ons aanbod stilletjes aan verder uit.



 

Nele, leefgroepmedewerker activering Zonhoven

Tijl, leefgroepmedewerker activering Zonhoven

Iris, kinesiste woonbuurt Oase


 

Benieuwd naar meer verhalen over de bewoners van Ter Heide? Lees hier onze andere blogverhalen.


Wil je weten hoe Ter Heide jou kan helpen in de zorg en ondersteuning van jouw kind/familielid? Contacteer ons vrijblijvend en wij maken graag tijd om jouw vragen te beantwoorden.

bottom of page