Groeien binnen GES: een reis van structuur, vertrouwen en zelfstandigheid

Mathias met mentor Stef aan het genieten van de zon

Mathias is een 17-jarige jongen met een sterke persoonlijkheid en een groot hart. Hij houdt van gamen en vindt het fijn om met dieren bezig te zijn. Drukte kan soms lastig voor hem zijn, maar wanneer hij zijn rust vindt, is hij een ontzettend lieve en warme jongen. Hij zoekt vaak bevestiging en verlangt naar onvoorwaardelijke acceptatie van de mensen om hem heen. Mathias maakt deel uit van de GES+-groep, maar sinds zijn verblijf op Ter Heide heeft hij een mooie vooruitgang geboekt. Af en toe zoekt hij nog de grenzen op, maar dat hoort ook bij wie hij is.

Dit is het verhaal van Mathias, gezien door de ogen van Stef, zijn mentor.

Structuur en dagelijkse routine

Mathias hecht veel waarde aan structuur en routine, wat zich weerspiegelt in een voorspelbare opbouw van zijn dag. Hij staat doorgaans op tussen 7 en 8 uur, al kan dit in het weekend iets later zijn. Hoe zijn ochtend precies verloopt, is afhankelijk van hoe hij zich voelt. Er is een vaste volgorde van ochtendactiviteiten – opstaan, ontbijt, douchen of een snoezelbadje – maar hij krijgt binnen die structuur de vrijheid om zelf te bepalen met welke activiteit hij start. Ook de keuze om op zijn kamer of in de living te ontbijten, maakt deel uit van het afstemmen op zijn noden binnen een vaste dagindeling.

Na de ochtendroutine volgen activiteiten met de leefgroep, individuele momenten op zijn kamer of specifieke uitstappen zoals zwemmen, wandelen of een een-op-een activiteit. Deze activiteiten bieden de nodige balans tussen prikkels en ontspanning. Hoewel er een dagschema is voor de hele leefgroep, stelt hij daarnaast ook zijn eigen dagplanning op. Deze persoonlijke planning geeft hem houvast en overzicht, en zorgt ervoor dat hij rust vindt in zijn dag. Ook wanneer hij naar huis gaat, maakt hij op voorhand een schema, wat zijn nood aan voorspelbaarheid ondersteunt.

Mathias klaar om te voetballen

De werking op maat van Mathias is dus ingebed in een vaste structuur: van opstaan en ontbijten tot activering en ontspanning. Binnen die structuur krijgt hij voldoende ruimte om zelf keuzes te maken, waardoor hij zich gehoord en veilig voelt. Zijn voorstellen sluiten vaak goed aan bij het leefgroepschema, wat een vlotte afstemming mogelijk maakt zonder al te veel aanpassingen.

Digitale vrijheid: zelfstandigheid binnen veilige grenzen

Mathias is een grote fan van Pokémon Go en geniet vooral van één-op-één activiteiten, waarbij hij alle aandacht kan richten op wat hij doet. Muziek speelt een belangrijke rol in zijn leven; met zijn oortjes in kan hij zich even afsluiten van de wereld om zich heen. Wat hem uniek maakt, is dat hij met beperkt toezicht wifi mag gebruiken, terwijl veel andere jongens in zijn leefgroep dit niet mogen. Dankzij Family Link, een app die helpt met toezicht houden op het gebruik van mobiele apparaten, is er wel toezicht op welke apps hij installeert en hoe hij het internet gebruik. Dit geeft hem een gevoel van zelfstandigheid, terwijl hij binnen veilige grenzen blijft.

Mathias speelt een online game

In de leefgroep is het gebruik van wifi meestal niet toegestaan voor jongeren, omdat zij daar vaak nog niet voldoende mee om kunnen gaan. Voor veel van hen is het moeilijk om informatie goed te begrijpen en op een gepaste manier te verwerken, wat kan leiden tot onrust of ongewenst gedrag. Ook voor Mathias gold dit in het begin. Pas nadat hij hierin gegroeid is en liet zien dat hij met duidelijke grenzen kon omgaan, kreeg hij – onder toezicht – de mogelijkheid om wifi te gebruiken.

Een hechte familieband

Mathias heeft een hechte band met zijn mama en zus. Onze leefgroep Huis 8 werkt dan ook nauw met zijn mama samen om hem zo goed mogelijk te ondersteunen. Ook met zijn halfbroertjes en -zusjes langs vaders kant heeft hij een warme band; zij betekenen veel voor hem. De nieuwe partner van zijn mama, Trikke, speelt daarnaast een belangrijke rol in zijn leven. Mathias ziet hem voor een deel als een echte vaderfiguur en vindt veel steun bij hem. Samen met het hele gezin vormt Trikke een belangrijk ankerpunt voor Mathias.

Mathias aan een meer

“Elke week brengt hij twee dagen thuis door – op maandag vertrekt hij en op woensdag keert hij terug – waardoor hij waardevolle tijd met zijn familie kan doorbrengen. Familie is erg belangrijk voor Mathias, maar hij heeft soms moeite met het interpreteren van sociale signalen. Hij kan non-verbale en verbale communicatie niet altijd goed koppelen, waardoor hij soms boodschappen verkeerd begrijpt. Een kortaf antwoord kan hij bijvoorbeeld snel opvatten als boosheid, wat hem van streek maakt. Dit gebeurt ook bij de mensen die het dichtst bij hem staan, zoals zijn mama of ik. Toch blijft de steun van zijn familie een belangrijke bron van stabiliteit en comfort voor hem.”

“Mathias is wel redelijk gegroeid in het interpreteren van non-verbale communicatie, ik denk dat dit vooral komt doordat we vaker zaken uitleggen aan hem als hij bijvoorbeeld iets verkeerd opneemt. Daarnaast hebben wij en ook mama geleerd om duidelijkere communicatie te gebruiken voor hem, zeg letterlijk wat je bedoelt, met het juiste gevoel iets meedelen.”

Leven in de leefgroep: op zoek naar evenwicht

In Huis 8 heeft Mathias zijn eigen plek gevonden. Hij leeft voornamelijk in zijn eigen cocon, maar heeft wel de nabijheid van verzorgers nodig. Zijn kamer is zijn veilige toevluchtsoord, maar hij kan altijd iemand vragen om bij hem te komen als hij dat nodig heeft. Vriendschappen zijn er, maar hij blijft meestal op zichzelf. Hij kan goed omgaan met de rustigere jongens en heeft een groot hart. Zo installeerde hij ooit een gebarentaal-app om te kunnen communiceren met een nieuwe jongen in de groep. Ook helpt hij soms andere bewoners bij het gamen, zoals Farming Simulator, een spel dat voor sommigen wat lastige elementen bevat.

"De nieuwe jongen bracht een hoop lawaai mee, wat Mathias wel prikkelde. Toch is hij altijd vriendelijk tegen hem gebleven.”

Groei en vooruitgang

Toen Mathias vier à vijf jaar geleden in de leefgroep kwam, was het een moeilijke periode voor hem. Hij reageerde vaak fel en vertoonde agressief gedrag, waardoor hij soms wel vijf keer per week afgezonderd moest worden. Het waren maanden waarin er veel moest worden bijgestuurd, en er was soms extra personeel nodig om de situatie onder controle te houden.

Mathias met mentor Stef

Maar Mathias heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Tegenwoordig kiest hij zelf om zich terug te trekken op zijn kamer wanneer hij het moeilijk heeft. Afzondering en time-outs zijn zo goed als niet meer nodig. Hij voelt zich goed, en dat heeft een positieve invloed op zijn gedrag. Waar hij vroeger alleen via de telefoon van de leefgroep contact mocht hebben vanwege de complexiteit van sociale interacties, kan hij nu zelf berichten sturen naar zijn mama.

De vooruitgang die hij boekt, is erg waardevol. Binnen de leefgroep is het niet altijd vanzelfsprekend om grote stappen te verwachten, maar hij laat zien dat groei zeker mogelijk is wanneer hij zich goed en veilig voelt. Zijn ontwikkeling is dan ook een mooi voorbeeld van wat er kan ontstaan in een ondersteunende en afgestemde omgeving.

"Mathias heeft zijn plaats echt wel gevonden in Huis 8.”

De avonturier

Mathias heeft een avontuurlijke kant, iets wat zijn zorgteam en familie meermaals hebben ervaren. Zo is hij in het verleden een paar keer weggelopen, waarvan één keer bijzonder opvallend was. Op zestienjarige leeftijd besloot hij naar een Luna Park in Oostende te gaan, waar hij eerder al eens was geweest met zijn familie. Omdat zijn mama geen tijd had om met hem mee te gaan, nam hij het heft in eigen handen. Via Family Link werd hij later die dag teruggevonden in Oostende, waar hij berichten begon te sturen naar zijn mentor Stef waarin hij om hulp vroeg. Uiteindelijk vond hij met de trein zelf zijn weg terug naar Genk. Achteraf kon iedereen hier wel om lachen, maar op dat moment was het een flinke schok. Dit was niet de eerste keer dat hij op avontuur trok: de eerste keer wilde hij terug naar Ter Heide, de tweede keer ging hij richting Zaventem. Na meerdere incidenten besloot de leefgroep hem tijdelijk te verbieden om naar huis te gaan.

“Bij ons in de leefgroep komen de wegloopmomenten ook voor. Echt weglopen zou Mathias hier niet snel doen maar wel uit bepaalde situaties. Meestal kiest hij de vluchtroute naar zijn kamer die we ook altijd proberen te voorzien voor hem. Bij ons op Ter Heide is ook alles afgesloten waardoor hij ook niet echt de optie heeft om weg  te lopen.”

"In Huis 8 zingen we nu soms het liedje: "Met de trein naar Oostende" als een verwijzing naar Mathias zijn avontuur.”

Unieke connecties met zijn begeleiders

Mathias met mentor Stef aan het gamen

Om Mathias goed te ondersteunen, moet het zorgteam standvastig en rustig blijven. Hij heeft nood aan stabiliteit- en als hij fel reageert, is het belangrijk kalm te blijven om verdere escalatie te voorkomen. Opvoeders moeten hem nieuwe kansen bieden en begrijpen dat “’-Ga weg!”’- vaak betekent: ‘-“Het gaat even niet, maar straks wil ik weer contact.”-‘ Een beetje humor, zolang het duidelijk en niet dubbelzinnig is, kan ook helpen.

“Mathias bouwt met iedereen een unieke band op en heeft zijn eigen manier van omgaan met verschillende begeleiders. Hij voelt feilloos aan hoeveel ruimte hij bij iemand heeft en past zich daarop aan. Het is bijzonder om te zien hoe hij zich bij iedere begeleider net iets anders gedraagt. Toch is er altijd iemand naar wie hij zich richt, iemand bij wie hij als het ware zijn ‘karretje aanhangt’. Dit is meestal de persoon die op dat moment het dichtst bij hem staat en aanwezig is. Vooral met mij heeft hij een sterke connectie. Wanneer ik er ben, lijkt niemand anders goed genoeg voor hem, wat begrijpelijk is, gezien onze diepe band en de onvoorwaardelijke acceptatie tussen ons.”

"In Huis 8 zingen we nu soms het liedje: "Met de trein naar Oostende" als een verwijzing naar Mathias zijn avontuur.”

De verhuis naar de nieuwbouw

De leefgroep is onlangs verhuisd naar een nieuw gebouw, wat enige stress met zich meebracht, niet alleen voor Mathias, maar voor de hele groep. Hij had zich goed voorbereid op deze verandering door alvast schema's te maken voor de verhuizing, omdat structuur hem helpt bij grote veranderingen. De kamers zijn van 9m² vergroot naar 21m², wat een grote verbetering is voor de levensomstandigheden van alle bewoners.

Sinds de verhuis naar de nieuwbouw gaat het over het algemeen erg goed met hem. Hij brengt veel tijd door op zijn kamer, wat past bij zijn behoefte aan rust en structuur. Zijn kamer is voor hem een veilige en vertrouwde plek geworden waar hij zich kan terugtrekken wanneer het even wat moeilijker gaat. Samen met zijn mama heeft hij zijn kamer gezellig ingericht, onder andere met tapijtjes op de vloer, wat zorgt voor een warme en huiselijke sfeer. Ook het feit dat hij nu beschikt over een eigen badkamer ervaart hij als erg prettig – het draagt bij aan zijn gevoel van autonomie en comfort.

Sinds de verhuis naar de nieuwbouw gaat het over het algemeen erg goed met hem. Hij brengt veel tijd door op zijn kamer, wat past bij zijn behoefte aan rust en structuur. Zijn kamer is voor hem een veilige en vertrouwde plek geworden waar hij zich kan terugtrekken wanneer het even wat moeilijker gaat. Samen met zijn mama heeft hij zijn kamer gezellig ingericht, onder andere met tapijtjes op de vloer, wat zorgt voor een warme en huiselijke sfeer. Ook het feit dat hij nu beschikt over een eigen badkamer ervaart hij als erg prettig – het draagt bij aan zijn gevoel van autonomie en comfort.

"Er leefde wel wat stress rond de nieuwbouw bij de jongens, maar iedereen is content.”

Een familiegevoel in de leefgroep

“Voor mij en veel andere verzorgers voelt de leefgroep als een familie. Ik heb sommige jongens echt zien opgroeien. De band met mijn collega’s is in de loop der jaren sterk veranderd: in de zeven à acht jaar dat ik al in de leefgroep werk, heb ik 82 collega's zien komen en gaan. Toch is de basis van de groep de afgelopen twee jaar stabiel gebleven, wat zorgt voor een vertrouwde omgeving voor zowel bewoners als verzorgers. “

Mathias heeft laten zien dat groei mogelijk is, zolang iemand zich veilig voelt en de ruimte krijgt om zichzelf te zijn. En dat is misschien wel het mooiste bewijs van onvoorwaardelijke acceptatie.